95 lat działalności BGK

Pojęcie zysku w BGK nie może być identyczne z pojęciem zysku w innej instytucji finansowej, bo BGK nie jest instytucją, która by pracowała na zysk. Zysk banku – to postęp ogólny w życiu gospodarczym Polski.

gen. dr Roman Górecki, prezes BGK (1927-1935 i 1936-1941) podczas konferencji prasowej 24 lutego 1928 r.

W 1989 r. nastąpiło pełne reaktywowanie działalności operacyjnej Banku Gospodarstwa Krajowego, który – jako bank państwowy – pełnił głównie funkcję agenta emisji obligacji Skarbu Państwa, emitowanych po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat. Działalność banku obejmowała przygotowanie druku obligacji, umów subagencyjnych na sprzedaż i wykup obligacji, opracowanie zasad księgowości i sprawozdawczości, jak również zorganizowanie sieci sprzedaży na terenie całego kraju. W grudniu 1997 r. BGK odzyskał swoją przedwojenną siedzibę – gmach w Alejach Jerozolimskich, wzniesiony w latach 1928-31 według projektu Rudolfa Świerczyńskiego. W roku 2019, w którym wydawany jest niniejszy raport, bank świętuje 95-lecie istnienia i wspierania rozwoju zarówno Polski, jak i jej obywateli, zgodnie ze swoją misją i słowami jednego z pierwszych prezesów:

Powstanie i rozwój BGK

Historia Banku Gospodarstwa Krajowego jest nieodłączną częścią 95 lat historii i rozwoju polskiego społeczeństwa i gospodarki. BGK został powołany dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 31 maja 1924 r. z inicjatywy ówczesnego premiera i ministra skarbu, Władysława Grabskiego. Był to element pakietu reform Grabskiego, które miały na celu m.in. uporządkowanie rynku finansowego i kredytowego oraz likwidację deficytu budżetowego i szalejącej od połowy 1923 r. hiperinflacji. W ramach tej operacji jako walutę krajową przyjęto złotego polskiego w miejsce marki polskiej. Bank Gospodarstwa Krajowego powstał z fuzji trzech wywodzących się z Galicji banków publicznych: Polskiego Banku Krajowego, Państwowego Banku Odbudowy i Zakładu Kredytowego Miast Małopolskich. BGK w założeniu jego twórców miał być finansowym ramieniem państwa, służącym do wspierania rozwoju krajowej gospodarki ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa mieszkaniowego i przedsiębiorstw przemysłowych o znaczeniu strategicznym. Pierwszym Prezesem BGK został Jan Kanty Steczkowski, wybitny ekspert w dziedzinie bankowości.

Po 1926 r. działalność BGK koncentrowała się na wspieraniu instytucji państwowych i komunalnych oraz przemysłu zbrojeniowego, a także na zarządzaniu przechodzącymi pod kontrolę państwa zakładami przemysłowymi. W tym okresie powstał tzw. koncern BGK, zrzeszający m.in. Towarzystwo Starachowickich Zakładów Górniczo-Hutniczych i Zakłady Chemiczne „Grodzisk”. Bank administrował również funduszami celowymi rządu, m.in. Funduszem Pomocy Instytucjom Kredytowym, Państwowym Funduszem Budowlanym, Państwowym Funduszem Kredytowym i Funduszem Pracy.

Na przełomie lat 20. i 30. Bank Gospodarstwa Krajowego stał się jednym z największych banków II RP, pełniąc rolę podstawowego uczestnika restrukturyzacji gospodarki (Centralny Okręg Przemysłowy, Gdynia). Wybuch drugiej wojny światowej przerwał rozwój banku, jednak gdy tylko powstały ku temu sprzyjające warunki, wzmacniał on swoją pozycję. W latach 1946-1949 bank był drugim po Narodowym Banku Polskim największym bankiem w kraju.

Nazwa banku była wynikiem pewnego kompromisu. Do czasu rozstrzygnięcia tej kwestii w dniu 17 kwietnia 1924 r. w grę wchodziły dwie propozycje: Polski Bank Krajowy lub Bank Gospodarstwa Społecznego. Wedle relacji Prezesa BGK, gen. dr. Romana Góreckiego, „… intencją tych, którzy bank tworzyli, były kredyty społeczne”, rozumiane jako kredyty udzielane „instytucjom kredytowym, których istnienie i organizacja ma za zadanie pomoc kredytową dla szerokich warstw społeczeństw, a działalność nie jest obliczoną na zysk w ścisłem tego słowa znaczeniu” oraz „zrzeszeniom gospodarczym, których działanie obliczone jest na osiągnięcie pewnych celów społecznych”. Według prezesa Góreckiego „nastawienie działalności banku na kredyty społeczne trzeba na język potoczny przetłumaczyć, że to jest skierowanie działalności banku na najszersze sfery ludności, na najbiedniejszych ludzi, to jest skierowanie kredytu pomocy kredytowej dla biedoty, która była ofiarą niesłychanego wyzysku lichwiarskiego, bo to są ludzie mali gospodarczo, ludzie, którzy nie przedstawiają gwarancji hipotecznej, nie posiadają nic poza uczciwością, a na to nikt kredytu nie chce dać…”.

Więcej o historii banku na stronie www.95lat.bgk.pl